Kurs i uprawnienia spawaczy

Profesjonalny spawacz powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania zawodu. W Polsce uprawnienia do spawania nadają trzy instytucje:

• Instytut Spawalnictwa w Gliwicach,
• Urząd Dozoru Technicznego,
• Polski Rejestr Statków.

Aby przystąpić do kursu spawania należy mieć minimum wykształcenie podstawowe, ukończone 18 lat oraz dobry stan zdrowia. Istnieją dwie drogi zdobycia upragnionych uprawnień spawalniczych. 

Pierwsza z nich do ukończenie kursu, który prowadzony jest zgodnie z aktualnymi programami i dyrektywami spawalniczymi. Czas trwania kursu uzależniony jest od indywidualnych potrzeb słuchacza. Może on zatem trwać od kilku dni, dla osób wprawionych, a nawet miesiąc, gdy kursanci nie mieli wcześniej do czynienia ze spawarką. Dni i godziny zajęć mogą zostać ustalone indywidualnie – prowadzący mają świadomość tego, że na kurs często przychodzą osoby pracujące i uczące się, które pragną zdobyć nowe kwalifikacje. Po skończonym kursie uczestnik przystępuje do egzaminu. 

Druga droga to sam egzamin praktyczny, na którym słuchacz od razu dostaje spawarkę do ręki i musi wykonać samodzielnie określoną próbkę. Po zdanym egzaminie kursant otrzymuje certyfikat, który honorowany jest na całym świecie. Certyfikat upoważnia jej właściciela do pracy w charakterze spawacza w zakresie uzyskanych uprawnień. Należy pamiętać, że uprawnienia spawaczy mają charakter okresowy i wymagają egzaminu weryfikacyjnego, który musi odbywać się co 2 lata. Uprawnienia spawacza, jak już zostało wspomniane, zachowują swą ważność przez 2 lata, pod warunkiem, że:

• świadectwo jest podpisywane co 6 miesięcy przez pracodawcę lub osobę przez niego upoważnioną,
• spawacz jest zatrudniony w sposób ciągły przy wykonywaniu prac spawalniczych (dopuszcza się przerwę nie dłuższą niż 6 miesięcy),
• praca za pomocą spawarki jest zgodna z warunkami technicznymi, w jakich przeprowadzono egzamin,
• nie pojawiły się istotne przyczyny do zakwestionowania umiejętności spawacza i jego fachowości.

Najczęstsze choroby wyniesione z pracy

Osoby pracujące w trudnych warunkach (np. pracujące w jednej pozycji, w hałasie, ze związkami chemicznymi) są narażone na różnego rodzaju choroby, które nie są genetycznie wrodzone, lecz są to schorzenia nabyte. Prowadzić mogą do kalectwa albo też do utraty życia. 

Wydawać by się mogło, że niewinna praca przy biurku to najmniej zagrażająca praca naszemu życiu. Nic bardziej mylnego – nawet ona może doprowadzić do trwałego kalectwa lub do śmierci. Jeszcze do niedawna nazywano ją chorobą maszynistek. Jednak w dobie rozwijającej się komputeryzacji, współcześnie prawie każdy ma kontakt z komputerem i klawiaturą. To sprawia, że wszyscy ci, którzy długo i często pracują na komputerze mogą skarżyć się na zespół cieśni nadgarstka. Zaczyna się niewinnie od mrowienia dłoni spowodowany uciskiem nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. W późniejszym czasie pojawia się drętwienie rąk i zaburzenia czucia kciuka, palca wskazującego i środkowego. Efektem może być ograniczenie ruchowe i wypadanie przedmiotów trzymanych w dłoni. 

Aby temu zapobiec warto zadbać o siłę i rozciąganie mięśni rąk i przedramion, dbanie o prawidłowe ułożenie rąk i nadgarstków w trakcie pracy, dbanie o odpowiednio długie przerwy w pracy, starać się prawidłowo rozkładać obciążenie na obie ręce i utrzymywać prawidłową postawę ciała. 

Na schorzenie zwyrodnieniowe kości narażeni są przede wszystkim pracownicy sklepów. Ze względu na dźwiganie ciężkich towarów wiele pracowników straciło zdrowie i w ostateczności pracę. Głównym problemem w tym przypadku są poważne uszkodzenia kręgosłupa. Podobny problem mają także pielęgniarki. 

Żylaki atakują osoby, które wykonują pracę w pozycji stojącej, czyli kosmetyczki, fryzjerzy, kucharze, sprzedawcy. Niesłusznie traktuje się je jako problem kosmetyczny, a w rzeczywistości są one przewlekłą chorobą, która bardzo często wymaga leczenia operacyjnego. 

Hamując występowanie żylaków należy wykonywać proste ćwiczenia (nawet spacery, pływanie, przejażdżka rowerem będą bardzo pomocne), masować stopy, nosić odpowiednie i wygodne obuwie oraz prawidłowo się odżywiać. 

Proces spawania łączy się z wydzielaniu się wielu czynników szkodliwych dla zdrowia. W tym wiele jest związków chemicznych występujących w postaci dymów i gazów. Zapalenie spojówek, astma oskrzelowa, oparzenia twarzy, części ciała spowodowane iskrami uwalniającymi się podczas wykonywania spawania. Jak należy chronić swoje zdrowie i ciało przed tego typu zagrożeniami? Należy stosować maski spawalnicze, które wykonane są z lekkiego tworzywa i zapewniają maksimum bezpieczeństwa podczas spawania. Maski spawalnicze wyposażone są w duże filtry, które chronią oczy przed szkodliwymi promieniowaniami. Maski spawalnicze chronią nie tylko oczy, ale również całą twarz spawacza. 

Nie należy lekceważyć tego typu zagrożeń, a zapewne ich lista jest jeszcze dłuższa i przerażająca. Zawsze jednak, bez względu na pracę, warto dbać o swoje zdrowie, nosić odpowiednie obuwie, ubranie ochronne oraz maski, wykonywać proste ćwiczenia czy nawet długie spacery. Dzięki tym prostym sposobom dłużej możemy cieszyć się zdrowiem, a praca nie będzie wydawała się tak męcząca.

Spwarka ręczna – minimalizm w połączeniu z efektywnością

Skończyła się moda na wielkie. Teraz wszystko ma być małe, lekkie i poręczne. Odnosi się to nie tylko do codziennego życia, w którym duże komputery zastąpiły tablety, a telefony stacjonarne komórki. Minimalizm jest obecny również w spawalnictwie. Dużą, ciężką i stacjonarną spawarkę, która zajmowała mnóstwo miejsca w warsztacie, zastępuje dziś lekka i poręczna spawarka ręczna o rozmiarach przeciętnego radia.

Małe wymiary nie są równoznaczne z mniejszą wydajnością lub funkcjonalnością. Spawarka ręczna jest wyposażona w podobne zabezpieczenia co jej starsza wersja o klasycznych wymiarach. Tergo typu urządzenia są wyprodukowane w technologii Anti-Stick i Hot-Star. Pierwsza to funkcja zabezpieczająca elektrodę przed przyklejaniem do spawanego elementu. Polega na automatycznym zmniejszeniu prądu spawania, dzięki czemu elektroda nie zgrzewa się z podłożem i nie powoduje miejscowego odparowania materiału przy jej oderwaniu. Natomiast funkcja inwertera Hot-Start zapewnia bezpieczny zapłon łuku elektrycznego. Energia zapłonu jest tu automatycznie dobierana przez komputer do ustawionego przez spawacza prądu spawania. Z kolei system MMA – jaki również posiada spawarka ręczna – umożliwia przeprowadzenie spawania elektrodami otulonymi tak samo i z takim samym efektem, jak przy użyciu dużych, klasycznych spawarek. 

 

Spawarka ręczna to idealny sprzęt dla osób nie posiadających profesjonalnego warsztatu oraz tych, które nie mają miejsca na sprzęt o dużych gabarytach. Spawarka ręczna zapewni dobrą jakość i wygodę pracy.

Spawarki transformatorowe i inwertorowe - różnice

Spawarki to urządzenia, które prędzej czy później przydają się w każdym domu. Bez nich nie uda nam się dokonać podstawowych napraw, takich jak zespawanie płotu czy bramy lub naprawę jakiejś części domowego sprzętu. 

Wybór wśród spawarek mamy dość duży. Spawarki różnią się ceną, wielkością, funkcjami i zastosowaniem. Przyjrzyjmy się dwóm najpopularniejszym typom tych urządzeń, jakimi są spawarki inwertorowe i transformatorowe.

spawarka transformatorowa

Jeśli chodzi o pierwszy typ – są to urządzenia, na których pracują szczególnie profesjonaliści. Spawarki inwertorowe są lekkie i niewielkie. Mają dużą tolerancję na spadki napięć, płynną regulację prądu, mniejszą wrażliwość na jakość elektrod i dużą stabilność pracy. Jest to sprzęt dla oszczędnych, ponieważ spawarki inwertorowe pobierają mało prądu. Jednak te spawarki mają też wady. Są wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne, a przez skomplikowaną budowę ich naprawa jest możliwa tylko w wyspecjalizowanych serwisach spawalniczych.

Przejdźmy do drugiego typu, czyli spawarek transformatorowych. Te są dobre dla spawaczy amatorów. Są niedrogie, nieskomplikowane w budowie, mają też mniejszą niż spawarki inwertorowe wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne. Spawarki transformatorowe są dość duże i ciężkie. Poza tym szybko się przegrzewają, ich stabilność pracy zależy od jakości zasilania, a jakość spawania w dużej mierze jest zależna od jakości elektrod. Kolejnym minusem jest fakt, że pobierają dużo prądu.

Jak bezpiecznie pracować z przecinarką

Przecinarki plazmowe, jak większość nowoczesnych sprzętów, są lekkie, nieduże i łatwe w obsłudze. Produkuje się je zgodnie z zasadami bezpieczeństwa. Jednak każdy użytkownik, żeby uniknąć nieprzyjemnego i - co gorsze – niebezpiecznego wypadku w czasie pracy, powinien przestrzegać podstawowych zasad i pracować z zachowaniem dużej ostrożności.

Pracę z przecinarką plazmową należy zacząć od podłączenia sprzętu do stabilnego źródła energii elektrycznej. Należy pamiętać o masce spawalniczej, która powinna pewnie i stabilnie trzymać się na głowie spawacza. Nie można dopuścić do sytuacji, gdy w trakcie pracy w oparciu o przecinarki plazmowe, maska zaczęła się chwiać zasłaniając pole widzenia. Gdy już nasz sprzęt jest podłączony do prądu, trzeba zaopatrzyć przecinarkę plazmową w dostęp do sprzężonego powietrza. W momencie, gdy ciśnienie powietrza na manometrze ureguluje się, trzeba stabilnie zakleszczyć przewód masowy na ciętej powierzchni. Należy również zadbać o odpowiednią wentylację pomieszczenia i takie detale, o których zazwyczaj zapominamy, jak np. ochronę uszu, ponieważ przecinarki plazmowe podczas pracy wytwarzają duży hałas.

Zanim zaczniemy cięcie, należy zapoznać się z instrukcją obsługi, którą powinny posiadać wszystkie przecinarki plazmowe i postępować według wskazówek producenta. Pracę możemy rozpocząć dopiero, gdy sprawdzimy i będziemy mieli pewność, że przecinarka plazmowa jest całkowicie sprawna i nie ma żadnych usterek.

Metoda spawania MIG/MAG

Migomaty są stosowane nieomal we wszystkich gałęziach przemysłu spawalniczego. Używane są m. in. w przemyśle ciężkim oraz maszynowym jak np. w stoczniach, podczas wytwarzania konstrukcji stalowych, rurociągów, zbiorników ciśnieniowych. Migomaty przydają się również w branżach remontowych oraz konserwacyjnych. Półautomaty spawalnicze - bo tak nazywane są zamiennie migomaty - są powszechnie stosowane w przemyśle obróbki blach cienkich, a szczególnie w branży samochodowej oraz w tzw. przemyśle drobnym. Migomaty przydadzą się również każdemu spawaczowi hobbiście w drobnych pracach domowych.

Na czym polega metoda spawania MIG/MAG? W metodzie tej łuk elektryczny jarzy się między metalową elektrodą, mającą postać ciągłego drutu, a spawanym materiałem (migomaty zespawają praktycznie wszystkie materiały spawalne). Łuk i jeziorko cienkiego metalu są chronione strumieniem gazu obojętnego lub aktywnego.

Metoda spawania MIG/MAG jest metodą uniwersalną pozwalającą uzyskiwać stopiwo z bardzo dużą szybkością i we wszystkich pozycjach. Migomaty są stosowane do spawania cienkich i średnich elementów stalowych, a także do spawania stopów aluminium, zwłaszcza gdy jest wymagana duża wydajność spawania ręcznego. Wprowadzane druty rdzeniowe coraz częściej są wykorzystywane do spawania dużych konstrukcji stalowych. Jedyną wadą spawania metodą MIG/MAG jest fakt, że podczas spawania na przestrzeni otwartej trzeba stosować osłonę przed wiatrem.

Podstawowe metody spawania

Spawanie jest to metoda łączenia materiałów, w wyniku której osiąga się połączenie o fizycznej ciągłości materialnej. Polega ono na łączeniu materiałów poprzez ich nagrzanie i stopienie w miejscu łączenia z dodaniem (lub też nie) spoiwa. Metal części łączonych nazywamy metalem rodzimym. Stopione spoiwo ze stopionymi brzegami części łączonych, tworzy spoinę po ostygnięciu. 

Bardzo dobrą ochroną przed dostaniem się szkodliwych gazów atmosferycznych, a tym samym zapewniającą dużo większą jakość połączeń – jest spawanie w osłonie gazów ochronnych. Gazy te dodatkowo ułatwiają jonizację przestrzeni łuku i stabilne jego jarzenie. W zależności od rodzaju elektrody i gazu ochronnego, rozróżniamy dwie metody spawania w osłonie gazów ochronnych. Pierwszą z nich jest spawanie MIG/MAG. Spawarki MIG/MAG uzyskują trwałe połączenie dzięki nadtopieniu krawędzi materiału podstawowego za pomocą ciepła łuku elektrycznego jarzącego się między materiałem podstawowym a topliwym drutem elektrodowym. Spawarki MIG spawa się materiały, które w stanie ciekłym nie mogą mieć kontaktu z gazami utleniającymi, czyli miedź, nikiel, aluminium, magnez i stopy tych metali. Również wysokostopowa stal nierdzewna jest często spawana w osłonie czystego argonu. Metodą MAG zazwyczaj spawa się wszelkie gatunki stali, zaczynając od stali niskostopowej, a kończąc na wysokostopowych stalach nierdzewnych. 

Drugą metodą jest spawanie TIG, w której łuk elektryczny wytwarzany jest między wolframową elektrodą nietopliwą a materiałem spawanym. Jeziorko spawalnicze osłaniane jest atmosferą ochronną (najczęściej jest to czysty argon). Połączenie spawane może być wykonywane bez dodatkowego materiału, poprzez wymieszanie się nadtopionych brzegów elementów łączonych lub też z udziałem takiego materiału w postaci pręta dokładanego do jeziorka spawalniczego.

Spawarki inwertorowe – sprzęt nawet dla amatorów

Lekkie, proste w obsłudze i nie obciążające za bardzo sieci elektrycznej – takie są spawarki inwertorowe. Znajdują swoje szerokie zastosowanie w wielu serwisach hydraulicznych, ale bez problemu skorzysta z nich też spawacz amator, ponieważ nie trzeba mieć ogromnych zdolności, żeby obsługiwać takie urządzenie. Wystarczy minimalna wiedza na temat działania spawarki inwertorowej i nawet niezbyt wprwaiony spawacz jest gotowy do pracy. Można za jej pomocą zespawać np. elementy ogrodzenia albo naprawić motocykl. Spawarkami inwertorowymi standardowo można spawać metodami MMA (elektrodą otuloną) oraz TIG.

Działania inwertora polega tu na przetworzeniu częstotliwości prądu pobieranego z sieci. Poprzez znaczne zwiększenie częstotliwości, można uzyskać wysokie prądy spawania ze pomocą niewielkich transformatorów. 

 

Główną z zalet tego rodzaju spawarek jest niewielka waga i małe gabaryty, a co za tym idzie, łatwo można ją przenosić. Przykładowo spawarka o mocy rzędu 80 A waży około 1,2 kg, natomiast model o prądzie spawania rzędu 150 A waży ok. 3 kg. Ponadto, spoiny są lepszej jakości, niż w tradycyjnych spawarkach, a także zapewniają stabilne spawanie na agregatach. Natomiast w przypadku przegrzania, schłodzenie urządzenia następuje w ciągu zaledwie 2-3 minut (w transformatorowych proces ten trwa nawet do 15min).